Tijdens bepaalde periodes van het jaar verschijnt er in het nieuws regelmatig een bericht over slachtoffers van een koolmonoxide vergiftiging. Koolmonoxide is een erg giftig gas dat ernstige lichamelijke klachten veroorzaakt. Een vergiftiging komt meestal in de wintermaanden voor. Woningen worden tijdens de koudere periodes niet goed verlucht en er is onvoldoende zuurstof in de lucht aanwezig.
Steeds meer Nederlanders zijn zich bewust van de gevaren van koolmonoxide. Zodra de winter aanbreekt, proberen ze zoveel mogelijk maatregelen te treffen. Ze gaan op zoek naar professioneel advies en ze doen er alles aan om een vergiftiging te voorkomen.
Een van de meeste gebruikte en eenvoudigste maatregelen is het openen van een raam. In dit artikel gaan we na of dit echter een efficiënte maatregel tegen koolmonoxide is. We gaan dieper in op de oorzaken van een koolmonoxide vergiftiging en we onderzoeken of een open raam voldoende is om ernstige gevolgen te voorkomen.
Wat is een koolmonoxide vergiftiging?
Koolmonoxide is een gas dat vrijkomt bij de onvolledige verbranding van organische brandstoffen, zoals olie, benzine, hout of aardgas. Koolmonoxide is reukloos en onzichtbaar. Het is dan ook erg moeilijk te herkennen en je merkt pas dat er teveel koolmonoxide in de lucht zit als de eerste lichamelijke klachten optreden.
Koolmonoxide kan door een slecht geïnstalleerde kachel of een verouderd verbrandingstoestel vrijkomen. Het gevaarlijke aan koolmonoxide is dat je lichaam het gas erg snel opneemt. Koolmonoxide verdringt bovendien zuurstof in je bloed. Zodra het gas je bloedbaan bereikt, wordt het zuurstoftransport naar je hersenen en andere vitale organen meteen aangetast.
We spreken over een koolmonoxide vergiftiging als je teveel koolmonoxide in je lichaam hebt opgenomen. De eerste symptomen van de vergiftiging zijn redelijk mild. Het gaat meestal om lichte hoofdpijn, vermoeidheid en misselijkheid. Je toestand zal echter snel verergeren en de symptomen zijn steeds ernstiger.
Het gevaar op een koolmonoxide vergiftiging is het grootst in de wintermaanden. Tijdens deze koudere periode is er minder ventilatie mogelijk, waardoor de verbrandingsgassen niet goed afgevoerd worden. Een slechte verluchting is een van de belangrijkste en meest voorkomende oorzaken van een vergiftiging.
Wat zijn de effecten van een koolmonoxide vergiftiging?
De eerste klachten van een koolmonoxide vergiftiging lijken op een banaal griepje. Je voelt je misselijk, je hebt wat hoofdpijn en bent erg moe. Hoe hoger de concentratie koolstofmonoxide in je bloed is, hoe erger de symptomen. Van een te hoge concentratie kun je zelfs bewusteloos raken en hersenschade oplopen. In het ergste geval behoort een overlijden zelfs tot de mogelijkheden.
Er bestaan twee soorten koolmonoxide vergiftigingen, namelijk een acute en een chronische vergiftiging. Bij een acute vergiftiging word je gedurende een korte periode aan een zeer hoge concentratie koolstofmonoxide blootgesteld. De klachten zijn erg mild in het begin, maar worden al zeer snel ernstiger.
Een chronische vergiftiging ontstaat als je gedurende een lange periode met lagere concentraties koolmonoxide in aanraking komt. Net als bij een acute vergiftiging lijken de eerste effecten op die van een verkoudheid. Na verloop van tijd kan je echter ernstige lichamelijke en psychische klachten ondervinden. Er ontstaan evenwichtsstoornissen en je bent ontzettend verward. Uiteindelijk kunnen er zelfs karakterveranderingen optreden.
Omdat een koolmonoxide vergiftiging zo moeilijk te herkennen is, moet je altijd alert zijn. Zeker als er meerdere mensen in een woning aanwezig zijn en iedereen heeft plots van dezelfde symptomen last, moet er meteen een belletje afgaan. In dit geval moet je de ruimte onmiddellijk verlaten en de hulpdiensten zo snel mogelijk contacteren.
Hoe kun je een koolmonoxide vergiftiging voorkomen?
Jaarlijks sterven er ongeveer 15 personen aan een koolmonoxide vergiftiging. Het is erg moeilijk om een vergiftiging met zekerheid te voorkomen. Er zijn echter wel bepaalde maatregelen die je kan treffen, zodat de kans op een vergiftiging miniem is.
Eerst en vooral is het ontzettend belangrijk dat er voldoende zuurstof in je woning aanwezig is. Ventileer je huis voortdurend, zeker als je aan het koken bent of als de gaskachel aanstaat. Tegenwoordig zijn alle woningen echter erg goed geïsoleerd. Dit betekent dat er bijna geen frisse lucht door je huis kan stromen. Zet je ramen daarom regelmatig open en onderhoud je schoorsteen en je afzuigsystemen jaarlijks.
Naast een goede ventilatie is de kwaliteit van je kachel of cv-ketel ook van essentieel belang. Laat al je verbrandingsinstallaties daarom minstens een keer per jaar nakijken. Meer dan de helft van de koolmonoxidevergiftigingen worden door een defecte of verouderde kachel veroorzaakt. Besteed daarom zeker voldoende aandacht aan de kwaliteit van al je installaties en laat elk beschadigd onderdeel of toestel meteen door een erkend installateur vervangen.
Om er zeker van te zijn dat je een te hoge concentratie koolmonoxide meteen opmerkt, hang je best koolmonoxidemelders in je woning op. Koop meerdere melders aan en plaats ze in de verschillende kamers. Zodra er teveel koolmonoxide in de lucht hangt, gaat het alarm af. Op deze manier kan je je woning tijdig verlaten en voorkom je een vergiftiging.
Is een open raam voldoende?
Een raam openen en je woning ventileren is een van de meest doeltreffende maatregelen om een koolmonoxide vergiftiging te voorkomen. Koolmonoxide ontstaat namelijk omdat er te weinig zuurstof in de lucht aanwezig is. Organische brandstoffen kunnen zo niet volledig verbranden en het gas komt al snel vrij. Door een raam te openen, komt er voldoende zuurstof in de woning en zullen de brandstoffen volledig verbranden.
Met een open raam kan koolmonoxide ook eenvoudig naar buiten. De wind die voorbij waait, werkt als een soort afzuigkap. De lucht met koolmonoxide wordt als het ware naar buiten gezogen, waardoor de kans op een vergiftiging meteen veel kleiner is.
Een raam openen kan voldoende zijn om een vergiftiging te voorkomen. Je lost de oorzaak van het probleem er echter niet mee op. In meer dan de helft van de gevallen ontstaat er koolmonoxide omdat je gasinstallaties defect of slecht onderhouden zijn. Zodra je merkt dat er koolmonoxide in de lucht aanwezig is, schakel je daarom best meteen een expert in om alle installaties na te kijken en, indien nodig, te herstellen.
Wat zijn de voor- en nadelen van een open raam?
Het grootste voordeel van een open raam is dat de aanmaak van koolmonoxide beperkt wordt en dat het gas dat al in de lucht hangt gewoon weg kan. Door de extra zuurstof die via het raam binnenkomt, kunnen de organische brandstoffen zich volledig verbranden. Je gasinstallaties zullen dan ook minder of zelfs helemaal geen koolmonoxide aanmaken.
Het nadeel van een open raam is echter dat het slechts een tijdelijke oplossing is. Een gasfornuis, cv-ketel of elke andere installatie die koolmonoxide aanmaakt, heeft een probleem. Het kan gaan om een technisch defect of om verouderde onderdelen. Om elk toekomstig probleem met koolmonoxide te vermijden, moet je op zoek gaan naar de oorzaak van het probleem. Laat al je installaties daarom regelmatig onderhouden en herstel elke beschadiging onmiddellijk.
Waarom is de CO-melder noodzakelijk
Tegenwoordig plaatsen heel wat mensen een CO-melder in hun woning. Een koolmonoxidemelder is een apparaat dat afgaat zodra er teveel koolmonoxide in de lucht aanwezig is. Je hebt tijd genoeg om de woning te verlaten en om de hulpdiensten te verwittigen.
Het is erg belangrijk dat je verschillende CO-melders in je huis hangt. Om problemen te voorkomen, plaats je best een alarm in elke kamer. Probeer een koolmonoxidemelder altijd op ademhalingshoogte te hangen. In de slaapkamer hang je het alarm best ter hoogte van het bed, terwijl je de koolmonoxidemelder in de woonkamer best ter hoogte van de bank plaatst.
Er worden ook steeds meer rookmelders en CO-melders uitgebracht. We raden deze gecombineerde alarmen echter niet aan. Rook stijgt namelijk uit zichzelf op, terwijl koolmonoxide dit niet doet. Combimelders werken daarom enkel in kleinere ruimtes en zijn niet altijd even betrouwbaar.
