Tandenknarsen of ook wel Bruxisme genoemd is een veel voorkomend probleem bij alle leeftijdsgroepen van onze bevolking. Vaak ontstaat dit gedrag als reactie op angst, stress of woede. Het merendeel van de mensen die tandenknarsen zullen dit ongemerkt in hun slaap doen maar er bestaan zelfs mensen die dit ook overdag doen.

Wanneer je regelmatig zult tandenknarsen tijdens je slaap of overdag kunnen hier uiteindelijk problemen aan je tanden, tandvlees en/of kaak door ontstaan. Behandeling van dit probleem is dan noodzakelijk.

In dit artikel zullen we dieper ingaan op tandenknarsen. Naast de symptomen waardoor je het kunt herkennen ook de oorzaak als ook tips om er iets aan te kunnen doen.

Wat is tandenknarsen

Tandenknarsen wordt door de medische wereld ook welk tanden slijpen of bruxisme genoemd. Mensen die dit doen knarsen letterlijk met hun tanden waardoor er schade aan het gebit kan ontstaan.

Je kunt dit gedrag overigens in je slaap of gewoon overdag uitvoeren en het blijkt dat mensen dit ook vaker overdag doen.

Het probleem bij het tandenknarsen in je slaap is dat het niet altijd op tijd ontdekt wordt. Ook zal een slapend persoon niet beseffen hoe sterk zijn beet is. Hierdoor zal hij nog harder klemmen en zijn tanden steviger laten knarsen dan normaal. Deze kracht kan wel oplopen tot 113 Kg. (1)

Wanneer je het gevoel hebt dat je aan het tandenknarsen bent is het dus verstandig om dit ook met je tandarts te delen.

Hoe vaak komt tandenknarsen voor?

Tandenknarsen komt in de praktijk het vaakst voor bij kinderen en tieners en naarmate je ouder wordt is dit percentage steeds lager. De exacte getallen zijn lastig te bepalen aangezien veel mensen helemaal niet door hebben dat ze last van Bruxisme in hun slaap hebben.

Percentages op een rijtje

  • Kinderen 6-50%
  • Tieners 15%
  • Volwassenen 8%
  • Ouderen 3%

Verschil tandenknarsen of klemmen

Bij het tandenknarsen zullen je tanden en kiezen over elkaar schuren terwijl bij het klemmen deze alleen krachtig op elkaar worden gehouden. Dit kan zowel overdag als in de nacht plaatsvinden.

Wat je in de praktijk zult merken is dat ook de klachten anders zijn. Zo zul je bij overmatig klemmen van de tanden en kiezen last krijgen van pijn in de kaken, oorpijn en nek of halspijn. Deze pijn kan op zijn beurt weer zorgen voor een vervelende hoofdpijn bij het opstaan.

Wanneer je tandenknarst, zul je vooral slijtage van de tanden en kiezen en zullen daardoor ook beter beschermd kunnen worden.

Hoe weet je of je tandenknarst?

Het is eenvoudiger om het tandenknarsen te ontdekken als je partner hier op zou letten. Als je tandarts overmatige slijtage aan de tanden ontdekt of als je het zelf merkt overdag.

Ook zijn de signalen van tandpijn of pijnlijke kaakgewrichten vaak een signaal van het tandenknarsen. Wanneer je dit zelf ontdekt hebt, is het verstandig dit altijd bij je tandarts te laten controleren om extra slijtage te voorkomen.

Symptomen tandenknarsen en kaakklemmen

De belangrijkste symptomen van tandenknarsen zijn gezichtspijn, stijfheid in de kaakspieren (pijnlijke kaak), nekpijn en spanningshoofdpijn. Dit komt voornamelijk door de kauwbeweging die je maakt en de hoeveelheid kracht die je hierbij toepast.

Overigens zul je niet de hele nacht tandenknarsen maar afwisselen met periodes van klemmen en knarsen. Dit kan wel tot 100 x per nacht gebeuren en de frequentie is heel wisselend. Het tandenknarsen zelf hoef je niet elke nacht te doen, dit ritme is wisselend.

Bruxisme zal vaak in het begin van je slaapcyclus, voor je REM-slaap, plaatsvinden. Tijdens het tandenknarsen schuiven je tanden over elkaar en hierdoor zal naast een knarsend geluid ook je tanden slijten.

Wat zijn de lange termijn effecten?

De lange termijn effecten van tandenknarsen kunnen resulteren in schade aan het gebit. Naast pijnlijke tanden die zelfs los kunnen gaan zitten zouden kronen, vullingen en of implantaten beschadigd kunnen raken.

Ook kunnen er problemen met het kaakgewricht ontstaan waardoor er direct problemen met het kauwen en de spijsvertering ontstaan. Het is dus belangrijk om het tandenknarsen serieus te nemen als de klachten niet over gaan. 

Wat is de oorzaak van tandenknarsen?

De oorzaak van tandenknarsen is vaak lastig te bepalen. Er zijn eerder verschillende risicofactoren die van invloed zijn op het ontstaan van Bruxisme.

stress oorzaak tandenknarsen in je slaap

We kunnen wel stellen dat stress hierbij de belangrijkste veroorzaker van tandenknarsen is. Je ziet dat het verband tussen stress en het tandenknarsen in veel gevallen voorkomt, evenals bij angst.

Uit onderzoek is ook komen vast te staan dat er een genetische aanleg is voor het tandenknarsen. 50% van de personen die met hun tanden knarsen hebben iemand in de familie met ditzelfde probleem.

Ook is er een verband ontdekt tussen een veranderend slaappatroon en tandenknarsen. Dit komt doordat er voorafgaand aan het moment van tandenknarsen er een toename kan zijn van de hersenactiviteit. Dit zou dan het verband verklaren tussen slaapapneu en Bruxisme. De onregelmatige ademhaling bij het tandenknarsen met onderbrekingen kan deze tijdelijke slaaponderbreking veroorzaken.

Maar natuurlijk zijn er nog meer factoren die een mogelijke oorzaak kunnen zijn voor tandenknarsen. Wat te denken van overmatig alcoholgebruik, roken, cafeïne, depressies en snurken.

Wat kun je doen tegen tandenknarsen?

Tot onze spijt is er geen directe oplossing als je overmatig met je tanden knarst en kun je het ook niet eenvoudig genezen. Wel kun je gelukkig de gevolgen hiervan verbeteren en ervoor zorgen dat je gebit en kaak minder schade ondervindt.

Laten we eens kijken naar deze verbeteringen om het tandenknarsen te verbeteren.

Minder stress

Veel stress zal een nadelige invloed hebben op bruxisme. Het is belangrijk om je stress in het leven te verminderen door meer ontspanning. Natuurlijk is bewegen, rust, ontspanning en een gezonde voeding hier als basis erg belangrijk.

Toch zullen veel mensen hier nog onvoldoende effect mee hebben en is bij veel stress verdere professionele ondersteuning belangrijk. Het zal lastig zijn om alle stress uit je lichaam te verbannen maar toch zijn er uitstekende gedragstherapieën die hier ondersteuning in geven.

Ook angsten kunnen een wisselwerking hebben op stress en dus indirect op het tandenknarsen. Zorg voor een goede sparringpartner die je kan helpen van deze angsten verlost te raken. Ook zullen ontspanningsoefeningen, yoga, Zen en hardlopen hier een positieve uitwerking op kunnen hebben. Natuurlijk is een goede slaaphygiëne ook erg belangrijk om tot rust te komen.

Medicijnen

Sommige medicijnen kunnen helpen om het tandenknarsen te verminderen. Deze medicijnen zullen je coördinatie vanuit je hersenen op spieractiviteit in je kaak bij het tandenknarsen verminderen. Let wel op dat deze medicijnen bijwerkingen kunnen hebben en in goed overleg met je huisarts moeten worden gekozen.

Overigens is het ook mogelijk om met behulp van botox-injecties de spierbewegingen te beperken. Ook hier moet je zeker met je huisarts overleggen of dit verstandig is en mogelijke beperkingen goed inzichtelijk hebben.

Knarsbitje

Verschillende soorten bitjes die je tijdens de slaap draagt kunnen de schadelijke gevolgen van het tandenknarsen beperken.

Je kunt ook bij je tandarts vragen om een spalk die op maat word gemaakt en comfortabeler zal zitten dan een standaard knarsbitje.

bitje tegen tandenknarsen

Symptoomverlichting

Wanneer je klachten hebt van het tandenknarsen zou je deze symptomen natuurlijk ook kunnen verlichten. Door ontspanningsoefeningen voor je gezicht of een hoofdmassage kun je de pijn in nek en hoofd verlichten. Ook zou je de spieren kunnen versterken in je nek door gerichte oefeningen.

Probeer het overmatig kauwen te verminderen door zacht of drinkbaar voedsel wanneer je last van je kaak hebt.

Veelgestelde vragen over tandenknarsen

Tandenknarsen kan ernstig worden als je blijvende schade krijgt aan je gebit. Denk hierbij aan beschadiging van je tanden, vullingen en kronen. Ook kun je kaakproblemen krijgen die tot vervelende hoofd- en nekpijn kunnen resulteren.

Wanneer je last hebt van tandenknarsen is er vaak sprake van stress. Probeer stress te vermijden en meer ontspanning te zoeken. Ook kun je gerichte therapie krijgen om angsten en stress te beperken in je leven. Om de gevolgen van het Bruxisme voor je gebit te beperken zou je een bitje kunnen dragen in de nacht.

Om te kunnen bepalen of je ‘s nachts met je tanden knarst, kun je aan je partner vragen of deze dat ook ervaart. Lukt dit niet vraag het aan je tandarts want die kan dit ook zien aan slijtage van je tanden.

Bronnen

  1. Teeth Grinding (Bruxism) door Bernard J. Hennessy.
    https://www.msdmanuals.com/home/mouth-and-dental-disorders/symptoms-of-oral-and-dental-disorders/teeth-grinding

Robert-Jan is een slaapcoach met kennis van wat het betekent om te worstelen met slaap. Hij heeft het afgelopen jaar slaapproducten onderzocht en getest, waaronder matrassen, natuurlijke slaapmiddelen en beddengoed. Als iemand met zelf een slaapprobleem wil hij zijn ervaringen overbrengen aan iedereen die worstelt met het krijgen van voldoende rust. Zijn expertise ligt in het creëren van informatieve, betrouwbare en nuttige informatie. Als hij geen slaapproducten aan het onderzoeken is, brengt hij graag zijn tijd door met zijn gezin.